Blackout – co to jest, jakie są skutki i co przygotować, aby przetrwać awarię prądu

Co to jest blackout?

Najprościej mówiąc, blackout oznacza całkowitą awarię sieci energetycznej. Problemy z zasilaniem mogą trwać zaledwie kilka minut lub godzin, w najgorszym wypadku brak prądu może rozciągnąć się na kilka dni, a nawet tygodni…

Przerwy w dostawie energii elektrycznej mogą być spowodowane różnymi czynnikami:

• ekstremalne warunki pogodowe
• wypadki i awarie systemów na dużą skalę (np. w wyniku pożaru, wybuchu czy błędu ludzkiego)
• zniszczenia infrastruktury energetycznej 
• cyberataki

Do poważnych awarii prądu o wielkim zasięgu doszło już wielokrotnie w historii. 

Oto lista 11 największych awarii prądu wszechczasów

1. Indie w 2012 r. (awaria dotknęła 620 milionów ludzi)
2. Indie w 2001 r. (awaria dotknęła 230 milionów ludzi)
3. Bangladesz 2014 r. (awaria dotknęła 150 milionów ludzi)
4. Pakistan 2015 r. (140 mln ludzi)
5. Java & Bali 2005 r. (100 milionów ludzi)
6. Brazylia 1999 r. (97 mln ludzi)
7. Turcja 2015 r. (70 mln osób)
8. Brazylia i Paragwaj 2006 r. (60 milionów ludzi)
9. Włochy 2003 r. (56 milionów ludzi)
10. USA i Kanada 2003 r. (55 milionów ludzi)
11. Argentyna, Paragwaj i Urugwaj 2019 r. (48 mln osób)

Ponadto, w październiku tego roku Chiny donosiły o przerwach w dostawie prądu, spowodowanych niedoborem węgla i wzrostem jego cen. 

Do podobnej sytuacji zdają się przygotowywać Niemcy i inne kraje europejskie, które instruują swoich obywateli, jak radzić sobie na wypadek awarii sieci energetycznej. O możliwym blackoucie ostrzegają też eksperci banku Goldman Sachs.

Jak się przygotować do blackoutu i co robić podczas awarii prądu?

Podczas blackoutu zachowaj spokój i oceń sytuację

Pierwszą rzeczą, którą musisz zrobić, gdy już upewnisz się, że wszyscy w Twoim domu są bezpieczni, jest próba ustalenia przyczyny blackoutu. To pozwoli oszacować rozległość awarii i mniej więcej przewidzieć, jak długo nie będzie prądu. 

Czasami podstawowa przyczyna będzie oczywista, jak w przypadku klęsk żywiołowych. Niekiedy jednak będzie to wymagało zebrania większej ilości informacji. Pamiętaj, aby zachować spokój i postępować ostrożnie. 

Racjonalne zaplanowanie kolejnych działań będzie o wiele łatwiejsze, jeśli wcześniej przygotowaliśmy się na blackout i zrobiliśmy zapasy żywności oraz wody. 

Brak prądu a woda

Woda jest najważniejszym zasobem, o który powinieneś się zatroszczyć jeszcze przed blackoutem. Konieczne zadbaj o to, aby mieć w domu zapasowe butelki z wodą mineralną do picia. Najlepiej zakup wcześniej kilka lub nawet kilkanaście baniaków z wodą po 5 litrów. 

Niedługo po awarii prądu (w zależności od przyczyny i zasięgu blackoutu) z powodu braku zasilania stacje uzdatniania mogą przestać działać. Dlatego od razu po wyłączeniu prądu, dopóki w kranie będzie leciała woda, napełnij wodą całą wannę, wiadra, duże garnki i innego rodzaju duże pojemniki. 

Poza tym, staraj się oszczędzać wodę! Zrezygnuj z mycia naczyń podczas awarii, zamiast tego stosuj jednorazowe kubki, talerze i sztućce. 

Zapasy żywności na awarię prądu

Podczas blackoutu w pierwszej kolejności spożyj jedzenie o krótkim terminie przydatności oraz to, które masz w lodówce i zamrażarce. 

Zacznij od produktów w lodówce, czyli np. wędlin, serów, jogurtów, mleka i wszystkich innych artykułów, które po odłączeniu prądu szybko zaczną się psuć. W pokojowej temperaturze spokojnie możesz natomiast przechowywać ketchup, majonez czy sosy. 

Około 48 h od początku blackoutu to ostatni dzwonek na zagospodarowanie żywności przechowywanej w zamrażarce. Na początek zacznij od mrożonek warzywnych i owocowych oraz gotowych dań tj. pizza, zapiekanki czy frytki. 

Mając piekarnik zasilany gazem lub dostęp do generatora, możesz łatwo podgrzać te produkty tradycyjnym sposobem lub na patelni. Rozmrożone mięso warto zamarynować. Przechowując je w pomieszczeniu o niskiej temperaturze (np. piwnica, garaż) lub w lodówce (jeśli jeszcze trzyma chłód) zyskamy 1-2 dodatkowe dni na spożycie.

Dopiero po zużyciu produktów z lodówki i zamrażarki oraz wszystkich innych o krótkim terminie przydatności, przechodzimy od konsumowania żywności suchej, przekąsek oraz jedzenia w słoikach i puszkach. 

Na ten moment powinniśmy być przygotowani znacznie wcześniej.

Oto lista produktów, w które warto zainwestować oraz przygotować na wypadek awarii prądu lub innej nieoczekiwanej sytuacji. 

Zapasy jedzenia na blackout:

• przetwory na zimę 
• konserwy
• produkty suche: ryż, makaron, kasze, płatki śniadaniowe, krakersy
• gotowe dania w słoikach 
• dania typu instant 
• suszona kiełbasa, suszone owoce

• Przetwory na zimę 

Chociaż gotowe produkty w słoikach mamy dziś na wyciągnięcie ręki w każdym sklepie, warto samodzielnie robić dżemy, sosy, kiszonki czy soki. I to możliwie w dużych ilościach. Przygotowując “słoiki”, warto uwzględnić zapasy “na czarną chwilę”. 

• Konserwy

Dobrze jest wcześniej zainwestować w dobre konserwy (czytajmy składy!). Data przydatności zależy od zastosowanych składników i ilości chemii. Bardzo dobrej jakości produkty mają zwykle ok. 12 m-cy na dacie ważności, ale można znaleźć i takie o dłuższym terminie. Oprócz typowych konserw turystycznych, można urozmaicić zapasy o puszki z fasolą, ciecierzycą czy grochówką. 

• Produkty suche: ryż, makaron, kasze, płatki śniadaniowe, krakersy

Zadbajmy o to, aby w naszej spiżarni nigdy nie zabrakło podstawowych produktów mącznych i pełnoziarnistych oraz suchych przekąsek (paluszki, krakersy, ciastka). 

• Gotowe dania w słoikach 

Sosy typu spaghetti i podobne dania na bazie gotowych sosów w słoikach pozwolą na przygotowanie obiadu w ekspresowym tempie, przy stosunkowo niewielkim zużyciu źródła ciepła. W ostateczności możemy je spożyć na zimno. 

• Dania typu instant 

Nie oszukujmy się – nie jest to zdrowa i odżywcza żywność, ale ma mnóstwo innych zalet. Słynne “zupki chińskie”, “gorące kubki”, kisiele itp. ratują życie w kryzysowych sytuacjach. Do ich przygotowania potrzebujemy tylko gorącej wody i możemy je przechowywać przez bardzo długi czas. Zajmują też niewiele miejsca. Z dostępnych na rynku dań, starajmy się wybrać te możliwe najzdrowsze, a przynajmniej – najmniej szkodliwe. 

• Suszona kiełbasa, suszone owoce

To kolejne przykłady produktów o długim terminie przydatności. Suszone jabłka czy gruszki można w łatwy sposób przygotować samodzielnie. Chipsy bananowe, z buraków czy marchewki to tez pożywna i zdrowa przekąska. 

Gotowanie

Podczas awarii prądu w uprzywilejowanej sytuacji będą posiadacze kuchenek na butlę gazową (dobrze jest mieć w zapasie zawsze przynajmniej jedną dodatkową). 

A jakie są inne opcje gotowania, gdy nie ma prądu? 

• samowar (np. czajnik turystyczny typu Vulcan) – służy do podgrzewania wody i posiłków w trudnych warunkach, może być opalany niemal każdym rodzajem paliwa, a nawet suchą trawą czy korą brzozy
• kuchenki turystyczne (zasilane różnym rodzajem paliwa)
• palniki gazowe na kartusze

W ostateczności można wykorzystać grill lub rozpalić ognisko w ogrodzie albo w bezpiecznym miejscu pod blokiem. Te dwie opcje mogą być najlepszym sposobem na wykorzystanie zapasów mięsa z lodówki. 

Produkty pierwszej potrzeby na blackout 

Oprócz żywności, kolejną istotną grupą produktów, których będziemy potrzebować są m.in.: 

• papier toaletowy
• chusteczki
• chusteczki nawilżające
• żele antybakteryjne
• suche szampony
• pieluchy
• podpaski
• leki przeciwbólowe

Staraj się mieć w domu zawsze zapas tych artykułów, a w razie zużycia – uzupełnij go. 

Higiena 

Musisz mieć świadomość tego, że brak prądu prawdopodobnie będzie oznaczać również brak wody do mycia (pompy cyrkulacyjne i hydroforowe najpewniej nie będą zasilane). 

Oto kilka zasad:

• zamiast kąpieli i prysznica – stosuj chusteczki nawilżające
• myj się w misce z wodą (stosowanie gąbki ogranicza zużycie wody)
• używaj suchego szamponu do “mycia włosów”
• płyn do płukania ust zamiast stosowania pasty do zębów

A co ze spuszczaniem wody w sedesie? Staraj się racjonalnie zużyć wodę, która pozostanie jeszcze w spłuczce do momentu pierwszego płukania. Później będziesz zdany na spuszczanie wody za pomocą wody w misce lub wiadrze. 

Latarki, świece i inne źródła światła

Najprostszym sposobem na oświetlenie podczas awarii prądu jest palenie świec. Są niedrogie i w zasadzie przydają się też na co dzień. Warto więc zrobić zapas dużych świec (nie podgrzewaczy!) Trzeba jednak pamiętać, że świece nie oświetlą zbytnio pomieszczeń, a już na pewno nie rozjaśnią nam terenu wokół domu.  

O wiele bardziej funkcjonalne są latarki, które przydadzą się także do przemieszczania się na zewnątrz po zmroku. Dobrze jest mieć ich kilka w domu i przechowywać tak, abyśmy mogli je szybko odnaleźć nawet po ciemku. 

Alternatywnym rozwiązaniem jest inwestycja w lampę naftową. Koszt najtańszych lamp naftowych waha się w przedziale 30-80 zł i są one łatwo dostępne w sklepach internetowych. Większą wydajnością wyróżniają się modele ciśnieniowe, za które jednak trzeba zapłacić nawet kilkaset zł. Szacunkowo, na dwa wieczory oświetlania jedną lampą naftową (łącznie ok. 8-10 godzin) należy przygotować ok. 0,5-1 litr nafty oświetleniowej. 

Utrzymuj urządzenia w stanie naładowania

Dobrym pomysłem jest wyrobienie sobie nawyku utrzymywania baterii telefonu w stanie naładowania. Wtedy zawsze, gdy utracimy możliwość podładowania urządzenia, mamy jeszcze co najmniej kilka godzin baterii do wykorzystania. 

Niezwykle przydatnym gadżetem są powerbanki. Dobrze jest zainwestować w model przenośny, który możemy mieć zawsze przy sobie, jak i dużą stację ładowania z kilkoma portami do stosowania w domu lub podczas większych wyjazdów. 

W czasie blackoutu zaleca się, aby maksymalnie oszczędzać baterię telefonu i wyłączać go, gdy nie korzystamy z urządzenia. To ważne szczególnie wtedy, gdy nie wiemy jak długo potrwa awaria. 

Pamiętajmy, że smartfony to nie jedyne źródło informacji. W zależności od zasięgu awarii, bieżące newsy możemy zbierać z komunikatów nadawanych w radiach (przyda się radio na korbkę lub na baterie). 

Ogrzewanie 

Do braku ogrzewania podczas blackoutu można się przygotować, inwestując w promiennik gazowy (ogrzewanie z butli gazowej) lub biokominek. Posiadacze generatora prądu będą mogli wspomagać się grzejnikami elektrycznymi lub farelkami. 

Gdy faktycznie nastąpi awaria prądu i ogrzewanie przestanie działać podczas zimy, najlepiej aby wszyscy domownicy przebywali i spali wówczas w jednym pokoju. Na noc warto przygotować ciepłe koce, kołdry czy śpiwory.